Eşit şartlarda rekabet

Karayolu yolcu taşımacılığı sektörü, içinde bulundukları durumu “Elleri kolları bağlanarak ringe çıkartılan ve üç devlet destekli rakiple boks yapmaya zorlanan sporcuya” benzetiyor. Akaryakıt zamlarının bellerlini iyice büktüğünü söyleyen sektör mensupları, “0” ÖTV’li yakıt kullandıkları için bu zamlardan etkilenmeyen hava ve deniz taşımacıları karşısında eşit olmayan koşullarda rekabet yapmaktan yakınıyorlar.

Zammı fırsata çeviren havayolları

Akaryakıta bir yılda yüzde 25 zam yapılmasını, “esnek fiyat politikası” izleyen havayolu şirketleri fırsata çevirirken, diğer ulaşım modelleriyle eşit olmayan koşullarda rekabet eden otobüs işletmeleri ise zararına yolcu taşımak mecburiyetinde kalmış olmalarına isyan ediyorlar.

Her yerden bağlı

Otobüs işletmelerinin bilet fiyatlarına KTY’na göre taban-tavan fiyat uygulanıyor. Her biri küçük bir fabrika değerinde olan otobüslere yatırım yapan firmalar Bakanlığa bildirdikleri bilet fiyatlarını 4 ay boyunca değiştiremiyor. Turizmcilere uygulanan KDV indiriminden yararlanamıyorlar ve akaryakıta özel araç sürücüleri gibi yüksek miktarda ÖTV ödüyorlar.

En büyük sorumluluk sektöre ait

Hızlı trende bayram döneminde ücretsiz yolcu taşınması, İDO’nun 1 liraya Bursa’ya yolcu taşıdığını açıklaması, havayollarının esnek bilet fiyatları uygulamaları hep “Yolcunun ayağını alıştırmaya” yönelik politikalar olarak dikkat çekiyor. Karada, denizde ve demiryolunda devlet destekli taşımalar Anayasal bir hak olan seyahat özgürlüğü hakkının kullanılmasında en büyük sorumluluğu üstlenen karayolu taşımacılarını iyice bunaltıyor.  

Ulaşım politikaları içinde en pahalı yatırım olan demiryolu yatırımlarının son hızla sürmesi, İDO’nun ÖTV’siz akaryakıt kullanarak ve hukukçuların Karayolu Taşıma Kanunu ve Yönetmeliği’nin özüne aykırı olduğunu bildirdiği son dakikada düzenlenen genelgeye uygun olarak 1 liraya yolcu taşıması, havayollarının yaptığı yanıltıcı reklamların ve “esnek bilet fiyatı” politikasının önlenememesi karayolu yolcu taşımacılığı sektörünü eşit olmayan koşullarda çok zorlu bir rekabete zorluyor.

Sözler havada kalıyor

Kaçak akaryakıtın ve 10 numara yağ satışlarının önlenmesi, toplu taşımacılığı özendirilmesi için otobüslerin kullandığı akaryakıttan alınan ÖTV’nin iadesi talebine duvar gibi sessiz kalınması, Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın 2004 yılında, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın geçen yılki TOFED Genel Kurulu’nda biletlerden alınan KDV’nin bir alt dilim olan yüzde 8’e indirilmesi sözlerinin ise havada asılı kalması nedeniyle sektör haykırıyor: “Yıllardan beri ülkemizin ulaşım sorununun çözülmesinde çok önemli bir misyon üstlenmiş olan sektörümüzün kaderiyle baş başa bırakıldığını görüyoruz. Ama hiç olmazsa bize eşit şartlarda rekabet ortamı sağlansın!”

Havayolu şirketleri akaryakıt zammını fırsata çevirdi

Uçak biletleri yüzde 10 zamlı

Son 1 yılda yüzde 25 oranında zam gören akaryakıt fiyatlarına rağmen, biletlerine zam yapmadan hizmet vermeye devam eden otobüsçülerin en büyük rakibi olan havayolu ulaşımı sezon öncesinde “örtülü” zam ile yine yapacağını yaptı. Dünya petrol fiyatlarındaki artışın etkisini fırsat gören havayolu şirketleri yüzde 10 oranındaki zamlarını yürürlüğe koydu. İlk zam haberi Türk Hava Yolları’ndan geldi. THY 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere itibaren iç hatlardaki bilet fiyatlarını yeniden ayarladı.

2005 yılından beri uçak biletlerinde fiyatları ‘kademeli olarak’ belirleyen THY, alt kademe fiyatları olan 99, 119 ve 139 TL’lik fiyatlarda bir artış yapmazken 159 lira kademesindeki bilet fiyatını 169 liraya, 259 lira kademesindeki bilet fiyatını ise 269 liraya yükseltti. En büyük artış ise en üst kademe olan tavan fiyata geldi. Daha önce 314 lira olan bu rakam 25 liralık artışla 339 liraya çıktı. Böylece THY’nin üst kademe bilette zam oranı yüzde 8’e ulaştı. THY Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Topçu, Uludağ’daki Ekonomi Zirvesi’nde bilet fiyatlarında bir ayarlamanın gündeme gelebileceğini dile getirmişti.

Atlas Jet yüzde 10 diyor

THY’nin örtülü zammı etkisini yaz aylarında gösterecek. Çünkü yaz aylarında özellikle sahil kesimlerine yapılan uçak seferlerinde alt kademeden bilet bulmak bugünlerde bile imkânsız. THY'nin biletlerine kademeli zam yapmasıyla birlikte diğer havayolu şirketleri de zamlı tarife için adım attı. Atlas Jet Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ersoy, ortalama olarak yüzde 10'luk bir fiyat artışını yaptıklarını ifade etti. Bilet fiyatlarında şimdilik herhangi bir düzenleme yapmadıklarını söyleyen Onur Air Genel Müdürü Şahabettin Bollukçu ise rakipleri oranında bir artış yapabileceklerini söyledi.

Peki ya otobüsçü?

Hali hazırda hareket halindeki yolcunun büyük bölümünü taşıyan, biletlerin taban- tavan fiyatları Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından belirlenen, Bakanlığa bildirdikleri bilet fiyatlarında 4 ay boyunca herhangi bir değişiklik yapamayan karayolu yolcu taşımacıları ise sezonda geçen yılın fiyatlarıyla yolcu taşıyacak. Otobüs işletmelerinin biletlerde zam uygulaması yapamamasının nedenlerinden biri de diğer ulaşım modelleri ile kendi içlerinde yaşadıkları amansız rekabet. Konforlu ve güveni yolculuklar için her biri 300- 400 bin Euro olan son model otobüslerle filolarını yenileyip büyüten, teknoloji yatırımlarına ağırlık veren, seyahat esnasında her türlü ikramı yaparak yolcusunu evindeki misafiri gibi ağırlayan otobüsçüler akaryakıttaki fahiş zamlara rağmen bilet fiyatlarına zam yapamıyorlar. Ramazan’ın sezon ortasına denk gelmesiyle iki aya inen sezonda azalan yolcusuna katlandıkları büyük zararlara rağmen hizmet vermeye çalışan otobüsçülük sektörü akaryakıtta ÖTV iadesi, bilet fiyatlarında KDV indirimi istediklerini her platformda dile getiriyor. Ancak sektörün öncelikli isteği diğer taşıma sistemleri ile eşit rekabet edebilecekleri bir ortamın yaratılması…